بەربەست لە دەوری سەرکردەکان

 لە  کاریگەرییە زیانبەخشەکانی ئەو گەندەڵانەی تەنیا دەزانن چاوقاوە بخۆنەوەو خاڵین لە دەست پێشخەری هەرێمی کوردستان ریکۆردی شکاندووە. هەموو دەزانن سەرۆک وەزیران دەمێکە پڕۆسەی بەبانککردنی مووچەخۆرانی ڕاگەیاندووە، لەکاتێک دا مووچەخۆری هەرێمی کوردستان خۆی دەمێکە  باێۆ متری هەیە، هۆکارەکە تەمبەڵی و هەروەها خەواڵوویی نەبێت بۆچی ئەم پڕۆسەیە وا لە شوێنی خۆی چەقیوە.

 بۆچی ئەبێت ناوی سیانی و چواری کارمەندانی حکومەت ڕێکنەخرابێت و دەمی پیسی وەزیرێکی عەرەب لە کورد بکاتەوە، بۆچی دەبێت کوتلەی بەغداد بەردەوام غافڵگیر بکرێت، بۆچی دەبێت، بەناوی حکومەتی هەرێمەوە نا ڕەسمی ترین لێدوان بدرێت، بۆ نموونە چەندەی هەوڵ بدەیت  نەزانی چۆن وەری بگێریە سەرزمانی ئینگلیزی و عەرەبی، چونکە زمانەکە هێندە مەحەلی بوو لە سنوری گوندەکەیان دەرنەدەچوو،  ئەم گەندەیی و گەندەڵییە لە زۆربەی بوارەکاندا دەدۆزرێتەوە و دەتوانین لە کۆنتێکستی ئەم باسەدا چەند نمونەیەکی جیهانیش ئاماژەپێبدەین، جیاوازییەکە ئەوەیە میللەتانی دیکە بابەتەکە بە گرفت دەکەن، ناوی لێدەنێن و چارەسەری بۆ دەدۆزنەوە بۆ ئەوەی لە داهاتوودا هەمان کێشەیان ڕووبەڕوونەبێتەوە.

بەگوێرەی ڕاپۆرتەکان لە ئەمریکای  ساڵی ٢٠٠٥دا، هەماهەنگی ناتەواو لە نێوان دەزگای فیدراڵی و ویلایەتە ناوخۆییەکان، وێرانکارییەکانی لە پای زریانی کاترینا زیاتر کرد، ئەمەش تیشکی خستە سەر دەرئەنجامە زیانبەخشەکانی بەرپرسانی بێ ئەزموون لە بەڕێوەبردنی قەیرانەکاندا.

ئیدارەی نیکسۆن بەنممونە دێتەوە کە بازنەی ناوەوەی سەرۆک نیکسۆن کە لە ڕاوێژکارە بێ ئەزموونەکانی وەک ئێچ و چەندینی دیکە پێک هاتبوو ئەمەش بوە بە لێتریچەیەکی ئیداری ئەزموون بەخش سەبارەت بە بەرپرسانی کۆڵەوار،  بۆ نەتەوەکانی دیکەش.

لە  ئیدارەی ترەمپدا  پشتبەستنی سەرۆک ترامپ بە ئەندامانی خێزانەکەی و یاریدەدەرە بێ ئەزموونەکان بووە هۆی دروستبوونی دیوارێکی پتەو بەدەوری ترەمپدا،  کە ڕێگری کرد لە  ڕۆیشتنی دیدگا جۆراوجۆرەکان و ڕێگری لە بڕیاردانی کاریگەرکرد، کتێبەکەی جۆن بوڵتن بەوردی باسی ئەم دۆخە گاڵتەجارەی دەوری ترەمپ دەکات.

سەبارەت بە جەنگی عێراق لە ئەمریکا دوو قۆناخ  جێگەی ئاماژەپێدانن  یەکەم ، ڕێوشوێنەکانی ئیدارەی بوش بۆ ئازادکردنی عێراق لە ساڵی 2003 لەژێر کاریگەریی بەرپرسانی بێئەزمووندا بوو، وەک پۆڵ وۆڵفۆڤیتز و دۆگلاس فیت، کە مامەڵەیان لە گەڵ هەواڵگریی ناڕاست  دەکردو دوەم ئەوەیەکە  ئاڵۆزییەکانی ئاوەدانکردنەوەی عێراقی  دوای جەنگیان بە کەم سەیرکرد،  لە ئەنجامدا ناسەقامگیری درێژخایەن و لەدەستدانی متمانەیان بەخۆیەوە بینی و دواجار سەری کێشا بۆ شکستی ئەمریکا لە عێراق و تەسلیمکردنی لەسەر سینیێەکی زێڕ  بەئێران.

پراکتیزەکردنی دانانی بەرپرسانی باڵای حکومەت لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست تەنها لەسەر بنەمای پەیوەندی حزبی نەک لێوەشاوەیی  مەترسییەکی بەرچاو لەسەر حوکمڕانی کارا و پێشکەوتنی کۆمەڵگە دروست کردووە.

 یەکێک لە مەترسییە دیارەکانی ئەم ڕێبازە، وەرینی یەکپارچەیی دامەزراوەییە.  کاتێک دامەزراندن لەسەر بنەمای بەیعەتی سیاسی، دڵسۆزی کەسی، عەشیرەت، بۆ نموونە دانانی ئەندامانی پەرلەمان بەگوێرە حسەی هۆزەکان دەکرێت نەک بڕوانامە، دامەزراوەکان ئامادە دەبن بۆ گەندەڵی و خزمایەتی.  

 جگە لەوەش پشتبەستن بە تەنیا بە پەیوەندی حزبی چاوپۆشی لە توانا بەرفراوانەکانی دیمۆگرافیای گەنجان دەکات لە ناوچەکەدا.  بەهۆی ئەوەی بەشێکی زۆری دانیشتووان کە گەنجان پێکدێت، دەوڵەمەندییەکی زۆر لە بەهرە و داهێنان و دیدگای نوێی ئەواندا  هەیە کە دەتوانێت بەشدارییەکی بەرچاوی  لە حوکمڕانی و داڕشتنی سیاسەتدا هەبێت.  بەڵام کاتێک پۆستە باڵاکان مونۆپۆل دەکرێن، ئەم کۆمەڵە بەهرەمەندە بەبێ سوود دەمێنێتەوە و پێشکەوتنەکان دەخنکێن و بێهیوایی نەوەکان بەردەوام دەکات.    

PM:09:17:28/03/2024

ئه‌م بابه‌ته 700 جار خوێنراوه‌ته‌وه‌‌

هەموو وتارەکان کاتێک لە وێستگە نیوز بڵاودەبێتەوە تەنها بیروبۆچونی خاوەنەکانێتی